Macht

Macht is de laatste tijd een terugkerend thema voor mij. Het speelt in workshops
die ik geef, in vragen die ik krijg en ook bij het werk dat ik doe als ambtelijk secretaris van
een ondernemingsraad. Ik heb vaak een liedje uit Kill Bill 1 in mijn hoofd. Kill Bill is voor
mij de ultieme film over macht.

Dit is het eerste artikel over macht, dit gaat over macht in het algemeen.
Over 2 weken schrijf ik over macht in een vergadering.

Definitie van macht volgens Max Weber (uit wikipedia):
Macht is het vermogen van personen of groepen om andere personen, groepen of zaken
de wil op te leggen, eventueel tegen de wensen of belangen van die anderen in. Het
onderscheidt zich van gezag doordat gezag gelegitimeerd is.

Andere definities van macht zijn:
1. De kracht om iets te laten doen.
2. De capaciteit om anderen te laten handelen in overeenstemming met de eigen belangen
en doelstellingen.

Macht kan onder meer fysiek, economisch, ideologisch, mentaal of
relationeel worden uitgeoefend.

Er zijn verschillende indelingen in soorten macht. De duidelijkste vind ik die
gebruikt wordt in de sociale psychologie.
Daarin wordt onderscheid gemaakt tussen 5 soorten macht.
1. Positiemacht
2. Referentiemacht
3. Deskundigheidsmacht
4. Informatiemacht
5. Middelenmacht

1. Positiemacht
De eerste vorm van macht is de positiemacht. Hier zorgt de positie of de functie van een
persoon voor zijn gezag. Dit betekent dat wanneer een persoon zijn functie verliest, hij ook
onmiddellijk gezag verliest.

2. Referentiemacht
Een tweede vorm is de referentiemacht. Sommige personen stemmen hun gedrag vrijwillig
af op iemand die ze erg bewonderen. Die persoon haalt zijn macht dan uit zijn charisma of
uit het feit dat de anderen zich met hem identificeren of er zich verbonden mee voelen.
Deze vorm van macht is vooral gebaseerd op emoties. Bij deze vorm van macht bestaat de
mogelijkheid dat de machthebber geen kritiek meer krijgt, waardoor hij de absolute macht
heeft.

3. Deskundigheidsmacht
De derde vorm is de deskundigheidsmacht. Dit gaat opnieuw over toegekende macht.
Personen kennen macht toe aan mensen die meer deskundigheid hebben. Deze
machthebbers, zullen alleen gezag hebben op het deskundigheidsvlak. Deze vorm van
macht is gebaseerd op feiten.

4. Informatiemacht
Een vierde vorm van macht is de informatiemacht. Hier wordt men beïnvloed door de
informatie zelf. Deze vorm van macht verschilt van de deskundigheidsmacht, omdat deze
vorm volledig onafhankelijk is van de persoon die de informatie levert.

5. Middelenmacht
Een laatste vorm van macht is de middelenmacht. Dit is het geval wanneer mensen
afhankelijk zijn van iemand om iets te ondernemen. Wanneer een persoon middelen nodig
heeft om een bepaald doel te bereiken, dan heeft diegene die de middelen bezit macht over
de andere persoon. Deze macht geldt vooral wanneer er weinig andere alternatieven
beschikbaar zijn.

Naast deze zichtbare manieren van machtsuitoefening zijn er ook minder
zichtbare en zelfs onzichtbare. Denk hierbij bijvoorbeeld aan je taalgebruik,
je gebaren, de normen en waarden in een groep, de besluitvorming en de manier waarop je
over iemand anders praat. Dat is ook het gebruik van macht.

Omdat macht alleen kan bestaan bij diegene die macht heeft en diegene die
macht geeft is er altijd een onderlinge relatie. Dat maakt het extra interessant.

Wat kan je zoal doen om macht beter te verdelen?
1. het delen van kennis;
2. het beter verdelen van taken, middelen en verantwoordelijkheden;
3. erover praten en samen een plan maken
4. empowerment van diegenen met de minste macht, bijvoorbeeld door scholing, coaching
en openheid.

Over 2 weken een artikel over macht in een vergadering.

Veel plezier en succes met je vergaderingen!
Carla

Je mag dit artikel gebruiken voor een tijdschrift, nieuwsbrief of website.
Wel het in het geheel overnemen en dit stukje toevoegen met een werkende link:
‘Door Carla van den Bos van Vergaderen doe je zo!
Ga naar www.vergaderendoejezo.nl voor het aanvragen van het gratis e-boekje
‘In 5 stappen naar een leuke (vergader)groep’